Als telg uit een kunstenaarsfamilie werd mij verteld dat artiesten geacht werden deel uit te maken van de voorhoede; “kunstenaars zijn verplicht om zich aan ‘grensoverschrijdende onderwerpen’ te wagen. Zolang de kunst maar schuurt, in beweging blijft en wrevel opwekt; geëngageerd is”. De vrijheid van seksuele expressie daarin was een groot goed. Zo leerde ik al vroeg dat je zelfs in een abstract schilderij een naakte vrouw kon zien.
Ik ben een kind van de jaren 70, geboren middenin de tweede feministische golf en de seksuele revolutie. De tijd waarin mijn broertje en ik dezelfde kleding droegen, mijn moeder en tantes topless over het strand liepen en de affaires van mijn grootvader met zijn modellen en muzen werden verheerlijkt.
Uiteraard besef ik me nu dat vrouwen en mannen in die ‘vrije’ jaren 70 nog helemaal geen gelijke positie hadden. Vrouwen waren er vooral voor het gerief van de man en ‘de vrouw’ in de kunst(geschiedenis) was vooral een lustobject. Toch was die natuurlijke hang naar bloot een bevrijding waar hard voor gevochten is en is nu, 40 jaar na deze seksuele revolutie, de oogst wel heel schraal;
Bloot zit in zwaar weer en seks is wederom (of nog steeds) een beladen onderwerp. Was het motto in mijn jeugd ‘recht op seksuele vrij- en gelijkheid’ nu lijken mijn kinderen op te groeien in een tijdperk waar de verpreutsing om zich heen grijpt. Ambivalenter wordt het niet; naakt en seks is dankzij internet nog nooit zo dichtbij en toegankelijk geweest (gevraagd en ongevraagd) en toch lijkt de samenleving steeds meer problemen met dat ‘bloot’ te hebben. Hoe groter de pornoficatie van YouTube hoe bedekter we in de zomer het strand op gaan. En de reactie van de hedendaagse kunst? Opvallend braaf…
“I don't know the question, but sex is definitely the answer.” – Woody Allen -
Dat de #MeToo-discussie vrouwen massaal in opstand heeft laten komen tegen het seksuele machtsmisbruik van mannelijke kunstenmakers als ChuckClose, Weinstein en Woody Allen is een belangrijke en noodzakelijke volte maar mag juist niet leiden tot een vertrutting van het naakt in de kunsten. Laat deze Movement een geweldige kans zijn voor de vrouwelijke kunstenmakers. Het vrouwelijk naakt zoals ze al eeuwen wordt afgebeeld in de kunst mag en zal nooit verdwijnen of zelfs veranderen. Vrouwen zijn mooi en sensueel en het dankbaarste onderwerp in de kunsten. Het is de prudentie en de zienswijze van de maker die de lading 180° kan keren van lustobject naar een sterk, gelijkwaardig doch seksueel individu. Alleen de vrouw zelf kan die vruchtbare verdieping in haar eigen naaktheid en sensualiteit aanbrengen, want zij is haar onderwerp.
Het beeld van de vrouw wordt mijns inziens, mede door de discussie van het afgelopen half jaar, nu te fragiel en te onderdrukt neergezet. Ik zet mij daar in deze tentoonstelling ‘Sexual Context Considered’ tegen af met beelden waar machtsmisbruik en onderdrukking geen rol spelen maar toont wel de acceptatie van het spel; de biologische intensiteit van de verovering voelen terwijl je in je eigen kracht blijft staan. Dat is gezond. Sterke vrouwen en mannen moeten daar mee om kunnen gaan. Dat is feminisme, waar het voor bedoelt is; de overtuiging dat je geslacht je keuzes en kansen maar ook je seksualiteit niet zou moeten beperken.
Mijn Feministische beelden zijn ontstaan uit een gezonde geest en een seksueel lichaam. Niets is zo menselijk en puur als het naakte lichaam. En seks is zo oud als de mensheid zelf, het is ons bestaansrecht. Maar in de slipstream van #MeToo en ondanks de opkomst van de 4de feministische golf lijkt de museumwereld in een kramp te schieten. (Goede) kunst duldt geen censuur, laat het dan (ook) grenzeloos en choquerend zijn. Laat musea niets van de muur halen omdat het volgens sommigen mensen scandaleus is. Uiteindelijk zal het publiek bepalen wat toelaatbaar is. Kunst heeft al eeuwenlang als doel de grenzen van het decente en eerbare op te rekken.
Ik roep dan ook elke vrouwelijke kunstenaar ter wereld op om de vrouw in al haar naaktheid en sensualiteit te schilderen, fotograferen, beeldhouden, filmen wat dan ook. Een stortvloed van de naakte vrouw in de kunsten gemaakt door de vrouw zelf. Zodat dat deze tijd een breuk veroorzaakt in de lijn in onze kunstgeschiedenis waarin meer dan 90% van het vrouwelijk naakt door de man is verbeeld.
Het is aan ons vrouwen om dit maatschappelijk vraagstuk vorm te geven en hierin de voorhoede nemen;
Soft, Slowly & LOUD